Samorządy lokalne odgrywają kluczową rolę w rozwiązywaniu problemów społecznych, będąc pierwszym punktem kontaktu dla mieszkańców borykających się z trudnymi sytuacjami życiowymi. To właśnie w gminach realizowane są usługi, które mają bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców. Po ponad 30 latach istnienia samorządów w Polsce można uznać ich osiągnięcia za duży sukces, mimo wielu trudności. Samorządy nie tylko dbają o podstawowe potrzeby lokalnej społeczności, ale także reagują na nowe wyzwania i zagrożenia takie jak np. pandemia czy wojna w Ukrainie, które wymagają elastyczności i szybkich działań w obliczu kryzysów.
Działania samorządów są szczególnie ważne w kontekście rosnących oczekiwań mieszkańców. W 2022 r. badania przeprowadzone przez Instytut Finansów1 wskazały, że ponad 50% badanych uważa, że wydatki publiczne na usługi społeczne tj. wsparcie osób z niepełnosprawnością, zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, służba zdrowia czy edukacja, są zbyt niskie. Wzrost świadomości społecznej sprawia, że usługi te stają się coraz bardziej oczekiwane.
Jednocześnie zmiany społeczne, takie jak starzejące się społeczeństwo czy kryzys zdrowia psychicznego, stawiają przed samorządami nowe wyzwania. Krajowa Strategia Rozwoju Usług Społecznych2, przyjęta przez rząd w 2022 r., wskazuje na potrzeby w obszarach wsparcia dzieci i młodzieży, seniorów, osób z niepełnosprawnościami oraz osób w kryzysie zdrowia psychicznego.
Z tych powodów samorządy muszą inwestować w usługi społeczne, które będą w stanie sprostać tym wyzwaniom. Usługi te powinny być traktowane nie tylko jako obowiązek prawny, ale także jako inwestycja w przyszłość lokalnych społeczności. Tylko w ten sposób samorządy mogą poprawić życie swoich mieszkańców, odpowiadając na ich rzeczywiste potrzeby.
Samorządy pełnią kluczową rolę w zapewnianiu usług społecznych. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, odpowiadają za tworzenie ośrodków pomocy, wspieranie rodzin w trudnych sytuacjach życiowych oraz realizowanie programów, które pomagają osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym. To samorządy organizują m.in. opiekę nad osobami starszymi, pomoc dla osób z niepełnosprawnościami oraz programy wspierające aktywizację zawodową i społeczną.
Pozytywne zmiany w podejściu do usług społecznych w samorządach są widoczne. W projekcie „Premia społeczna” realizowanym przez Fundację Fundusz Współpracy, wskazuje się na przykład Gminy Zbuczyn, która oparła swoją strategię rozwoju na wysokim poziomie usług społecznych. - Jako samorząd postawiliśmy na wsparcie osób potrzebujących, tworząc „Punkt pielęgniarski opieki długoterminowej”. Nowa usługa wesprze osoby starsze oraz te, które zmagają się z problemami zdrowotnymi lub niepełnosprawnością. Poprawi dostęp do opieki zdrowotnej i terapeutycznej, podnosząc jakość życia mieszkańców oraz wspierając rodziny w trudnych sytuacjach – mówi Hubert Pasiak, Wójt Gminy Zbuczyn.
Miasto Tarnów wdraża usługi sąsiedzkie, które wspierają osoby starsze, samotne i z niepełnosprawnościami w codziennych czynnościach. - Dzięki programowi mogliśmy przygotować usługi „na miarę” potrzeb i blisko potrzebujących. Stać nas było na regularności, włączanie i docenianie osób z otoczenia. Wsparcie miało na celu dobre dopasowanie pomocy i umożliwienie godnego życia we własnym środowisku domowym – bez konieczności instytucjonalizacji czy przeprowadzki do placówek zapewniających opiekę całodobową - mówi Agnieszka Kawa, Zastępczyni Prezydenta Tarnowa. - Realizacja projektu przyniosła korzyści lokalnej społeczności i samemu samorządowi. Przede wszystkim poprawiła się jakość życia najbardziej potrzebujących mieszkańców, którzy zyskali konkretną pomoc w codziennych obowiązkach, ale także poczucie bezpieczeństwa i przynależności. Regularny kontakt z opiekunem-sąsiadem pomógł zmniejszyć poczucie osamotnienia i izolacji społecznej, które są częstym problemem wśród osób starszych i chorych.
Lokalne samorządy napotykają trudności w rozwoju usług społecznych. Największym wyzwaniem są ograniczone fundusze, zwłaszcza w mniejszych gminach, co utrudnia realizację programów wspierających mieszkańców.
- Samorządy to siła napędowa zmian – a „Premia społeczna” to narzędzie, które pozwala im wykorzystać swój potencjał – mówi Daniel Prędkopowicz, Prezes Zarządu Fundacji Fundusz Współpracy, realizującej projekt. - Dzięki wsparciu z „Premii” samorządy mogą nie tylko zwiększyć dostępność usług społecznych, ale także podnieść ich jakość, tworząc rozwiązania dopasowane do rzeczywistych potrzeb mieszkańców. Z pomocą „Premii” samorządy mogą efektywnie współdziałać z podmiotami ekonomii społecznej, co zapewnia dodatkowe zasoby do realizacji ambitnych celów społecznych i poprawy jakości życia. To okazja, by stawić czoła współczesnym wyzwaniom i inwestować w lepszą przyszłość lokalnych społeczności - dodaje.
Samorządy mają ogromny potencjał, by wprowadzać rozwiązania, które skutecznie odpowiadają na rosnące potrzeby mieszkańców. Przykładem mogą być usługi społeczne dostosowane do specyfiki lokalnych społeczności, takie jak np. „Taxi dla seniora”, wsparcie psychologiczne online, które umożliwia dostęp do pomocy w wygodny sposób, mobilna akademia edukacyjna oferująca zdalne zajęcia i pomoc w nauce, czy „Komfortki”, zapewniające osobom z niepełnosprawnościami i ich opiekunom bezpieczne warunki do zabiegów higienicznych np. w warunkach plenerowych.
- Wdrożenie elastycznej formy wsparcia społecznego, znakomicie uzupełnia tradycyjne usługi opiekuńcze Tarnowa - podkreśla Agnieszka Kawa. Dzięki grantowi gmina mogła rozwijać lokalne zasoby, w tym współpracę z mieszkańcami i podmiotami ekonomii społecznej, co przyczyniło się do budowy silniejszych więzi społecznych, zaufania, dialogu i aktywizacji lokalnych środowisk. Efekty widać w poprawie jakości opieki, skuteczność i efektywność działań samorządu, przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów instytucjonalnych. Projekt usług sąsiedzkich stał się ważnym elementem lokalnej strategii wsparcia i dowiódł, że nawet niewielkie działania mogą mieć ogromne znaczenie dla jakości życia mieszkańców. Tarnów pokazał, że nowoczesna, wrażliwa społecznie i odpowiedzialna polityka lokalna opiera się na bliskości, solidarności i wspólnocie.
Inwestowanie w rozwój usług społecznych pozwala samorządom nie tylko reagować na zmieniające się wyzwania, ale także budować bardziej zrównoważoną ofertę wsparcia dla swoich mieszkańców - dziś i w przyszłości.
Jakub Kamiński – Fundacja Fundusz Współpracy
Ekspert z 15-letnim doświadczeniem. Pracował w Centrum Usług Społecznych w Żyrardowie i Mszczonowie, wdrażając programy społeczne i koordynując współpracę z NGO. Zainicjował powstanie Żyrardowskiej Federacji Organizacji Społecznych „Działaj.My”. Jest trenerem kompetencji społecznych i absolwentem studiów podyplomowych z psychologii oraz pedagogiki
--------------------------------------------------------------
Źródło informacji: Fundacja Fundusz Współpracy
0
0
0
0
0
0
Brak komentarza, Twój może być pierwszy.
Dodaj komentarz