Zachęty finansowe dla gmin i obligatoryjni asystenci rodziny. Jest projekt ustawy o pieczy zastępczej

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. Jak wskazało MRPiPS, odpowiedzialne za przygotowanie nowych przepisów, chodzi m.in. o wprowadzenie mechanizmów finansowych motywujących gminy do intensywnej pracy z rodzinami w kryzysie.

„Celem projektu jest wprowadzenie zmian dotyczących wspierania rodziny, poprawy sytuacji osób pełnoletnich posiadających orzeczenia o niepełnosprawności, przyspieszenia tempa deinstytucjonalizacji, wzrostu stopnia profesjonalizacji rodzinnych form pieczy zastępczej, zwiększenia efektywności procesu usamodzielnień oraz zwiększenia bezpieczeństwa dzieci” – wskazano w uzasadnieniu. „Brak szybkich zmian prowadził będzie do obumierania systemu pieczy rodzinnej i konieczności rozwijania pieczy instytucjonalnej, co jest niezgodne z interesem dzieci, dokumentami programowymi Rządu oraz będzie generowało ogromne koszty po stronie sektora samorządowego” – dodano.

Zaproponowany przez resort rodziny projekt zakłada też wzmocnienie profilaktycznej pracy z rodziną poprzez wprowadzenie szeregu rozwiązań dotyczących roli asystenta rodziny, w tym wprowadzenie obligatoryjnej asystentury rodziny we wszystkich gminach. Planuje się, że asystenci będą mieć też prawo m.in. do dodatkowego urlopu wypoczynkowego oraz dodatku z tytułu wykonywania obowiązków poza miejscem pracy. MRPiPS chce również wprowadzić stopnie awansu zawodowego dla asystentów rodziny i zatrudnienie wyłącznie w ramach stosunku pracy.

Projekt obejmuje wsparcie rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej, w tym wsparcie rodzin zastępczych spokrewnionych poprzez podwyższenie wysokości świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka oraz wzmocnienie mechanizmów wsparcia rodzin spokrewnionych przez gminy. Resort chce też zwiększenia wysokości wynagrodzeń dla rodzin zastępczych zawodowych i rodzin specjalistycznych oraz wprowadzenia miesięcznego dodatku stażowego za wieloletnie pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej lub prowadzenie rodzinnego domu dziecka.

Zmiany planowane są też w odniesieniu do instytucjonalnej pieczy zastępczej. Do zadań placówki opiekuńczo-wychowawczej oraz regionalnej placówki opiekuńczo- terapeutycznej ma być dodany obowiązek udzielania wsparcia pełnoletnim wychowankom po opuszczeniu przez nich placówki. Instytucje te będą mogły m.in. prowadzić mieszkania treningowe dla rodzin w trakcie reintegracji z dziećmi lub w momencie kryzysowym oraz dla usamodzielniających się wychowanków po opuszczeniu placówki.

Dodatkowo projekt przewiduje nowe rozwiązania dla osób usamodzielnianych, w tym m.in. wprowadzenie wynagrodzeń dla opiekunów usamodzielnienia wychowanków pieczy instytucjonalnej. Mają też wzrosnąć świadczenia na kontynuowanie nauki dla usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej.

Jak wskazano w projekcie ułatwienia dla rodzin zastępczych będą polegały na przyznaniu Karty Dużej Rodziny rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka bez względu na liczbę dzieci wchodzących w skład rodziny. Ma zostać też rozszerzony katalog osób uprawnionych do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością o dzieci umieszczone w pieczy zastępczej oraz o dzieci przysposobione. Rodziny zastępcze mają też uzyskać wsparcie w organizacji i zapewnieniu miejsca spotkań dzieci z pieczy zastępczej z rodzicami biologicznymi.

MRPiPS planuje, że projekt ustawy zostanie przyjęty przez Radę Ministrów w pierwszym kwartale 2026 r.

mr/