Rząd przyjął nowelę ustawy o ochronie małoletnich

We wtorek Rada Ministrów przyjęła przedłożoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelę ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym oraz ustawy Prawo oświatowe.

Resort zapowiadał nowelizację ustawy w ubiegłym roku – po kontrowersjach, jakie po rozpoczęciu roku szkolnego wywołał przepis, zgodnie z którym osoba dopuszczona „do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją” ma przedkładać pracodawcy informację z Krajowego Rejestru Karnego (KRK) w zakresie wskazanych w ustawie przestępstw wykluczających pracę z dziećmi.

W świetle tych przepisów zaświadczenie z KRK powinni przedstawiać np. rodzice i opiekunowie, którzy pomagają w przedszkolu, szkole czy podczas wycieczek lub innych wydarzeń, np. zajęć dodatkowych.

Przyjęta przez rząd nowela zakłada, że nie będą oni musieli przechodzić przez skomplikowane procedury. Wystarczy, że złożą pisemne oświadczenie, iż nie figurują w Rejestrach Sprawców na Tle Seksualnym, ani w rejestrach karnych i nie mają zakazu pracy z małoletnimi.

Wśród planowanych zmian jest także likwidacja opłaty za zaświadczenia o niekaralności dla wolontariuszy prowadzących zajęcia z dziećmi czy studentów odbywających praktyki w szkołach.

Zniesiony zostanie obowiązek podwójnego sprawdzania danej osoby, np. szkoła nie będzie musiała weryfikować w rejestrach karalności trenera, który już wcześniej został sprawdzony w klubie sportowym czy firmie, która go zatrudnia.

Zlikwidowany ma również zostać obowiązek przedstawiania zaświadczeń o niekaralności przez osoby przychodzące do szkoły, od których z założenia wymagana jest niekaralność. Chodzi m.in. o policjantów, adwokatów, radców prawnych i o sędziów.

Zaświadczenia o niekaralności nie będą też potrzebowali goście zaproszeni na zajęcia szkolne, o ile będzie w nich uczestniczyć nauczyciel.

Dodany zostanie słownik wyjaśniający takie pojęcia, jak „organizator działalności”, „inna działalność” i „działalność opiekuńcza”.

Projekt realizuje działania deregulacyjne rządu. W następnym kroku zostanie skierowany do Sejmu.

Złagodzenie przepisów ma swoich przeciwników. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę „z niepokojem” odnotowała, że „projekt, oprócz koniecznych doprecyzowań, obniża w kilku przypadkach poziom ochrony małoletnich, m.in. poprzez rezygnację z zaświadczeń o niekaralności z KRK na rzecz oświadczeń”.

„Właściwsze z punktu widzenia bezpieczeństwa dzieci byłoby ułatwienie pozyskiwania niezbędnych zaświadczeń, np. poprzez pełną ich automatyzację i powiązanie z aplikacją mObywatel oraz całkowite zniesienie opłat” – wskazała Fundacja. Według niej to zarządzający daną placówką, na podstawie analizy ryzyka (np. kontaktu z dziećmi bez obecności innych zweryfikowanych dorosłych), mogliby decydować, od kogo takie zaświadczenie uzyskać.

Wiceministra edukacji Paulina Piechna-Więckiewicz informowała podczas sejmowej Komisji ds. Dzieci i Młodzieży, że kuratorzy oświaty w 2024 i 2025 r. przeprowadzili ponad 400 kontroli sprawdzających spełnienie wymagań standardów ochrony małoletnich, w tym 141 kontroli podmiotów wypoczynkowych.

Wynika z nich, że organizatorzy wypoczynku w większości nie przestrzegali przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, m.in. w zakresie obowiązku weryfikacji danych o karalności zatrudnionej kadry.

Przepisy dotyczące dopuszczania do „innej działalności związanej z wychowaniem” to wynik tzw. ustawy Kamilka, czyli nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 15 lutego 2024 r. Została uchwalona w odpowiedzi na tragiczną śmierć ośmioletniego Kamilka z Częstochowy, który zmarł w wyniku brutalnego znęcania się przez ojczyma.

Wprowadzone przez tzw. ustawę Kamilka przepisy nakładają obowiązek stosowania standardów ochrony małoletnich we wszystkich placówkach, które pracują z dziećmi. Chodzi m.in. o szkoły, przedszkola, ośrodki opiekuńcze, wychowawcze, religijne, artystyczne, medyczne, rekreacyjne, sportowe, młodzieżowe domy kultury, ogniska wychowawcze i świetlice osiedlowe. Zatrudnione w tych placówkach osoby muszą przedstawić zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.

ksc/ joz/