Szybkie wahania ciśnienia krwi to ryzyko dla mózgu

Jak wykazali naukowcy z USC (University of Southern California, USA), nawet przy dobrze kontrolowanym ciśnieniu krwi osoby starsze, których ciśnienie waha się znacznie między uderzeniami serca, mogą być bardziej narażone na uszkodzenie komórek nerwowych i kurczenie się mózgu.

Szybkie wahania ciśnienia krwi mają związek z wczesnymi objawami degeneracji mózgu u osób starszych - informuje "Journal of Alzheimer’s Disease".

Krótkotrwała "dynamiczna niestabilność" ciśnienia krwi - zmiany z chwili na chwilę, mierzone w ciągu zaledwie kilku minut - jest powiązana z utratą tkanki mózgowej w obszarach krytycznych dla pamięci i funkcji poznawczych, a także z biomarkerami uszkodzenia komórek nerwowych we krwi.

- Nasze odkrycia pokazują, że nawet gdy średnie ciśnienie krwi jest prawidłowe, niestabilność między uderzeniami serca może obciążać mózg - powiedział Daniel Nation, profesor gerontologii i medycyny w USC Leonard Davis School, starszy autor badania. - Te wahania z chwili na chwilę wydają się być związane z tymi samymi rodzajami zmian w mózgu, które obserwujemy we wczesnej neurodegeneracji - zwrócił uwagę.

Chociaż od dawna wiadomo, że wysokie średnie ciśnienie krwi zwiększa ryzyko demencji, niniejsze badanie koncentruje się na zmienności ciśnienia krwi, czyli na tym, jak bardzo ciśnienie krwi wzrasta i spada w krótkich okresach. Najnowsze dowody sugerują, że takie wahania mogą obciążać małe naczynia krwionośne w mózgu i zmniejszać ich zdolność do dostarczania stałego przepływu krwi.

W tym badaniu naukowcy połączyli dwie uzupełniające się miary: średnią rzeczywistą zmienność (ARV), która odzwierciedla, jak bardzo skurczowe ciśnienie krwi (górna wartość w odczycie ciśnienia krwi) zmienia się między uderzeniami serca; oraz wskaźnik sztywności tętnic (ASI), który odzwierciedla elastyczność lub sztywność tętnic w reakcji na zmiany ciśnienia.

Wspólnie wskaźniki te wskazują, jak bardzo zmienia się przepływ krwi w krótkim okresie czasu, czyli to, co naukowcy nazywają "dynamiczną niestabilnością ciśnienia krwi".

- Ciśnienie krwi nie jest statyczne; stale dostosowuje się do potrzeb organizmu - wyjaśnił Nation. - Jednak wraz z wiekiem regulacja ta może stawać się mniej precyzyjna. Badanie sugeruje, że nadmierne wahania mogą być oznaką starzenia się naczyń, które przyczynia się do uszkodzenia mózgu - opisał.

W badaniu wzięło udział 105 osób w wieku od 55 do 89 lat, które były ogólnie zdrowe i nie cierpiały na poważne choroby neurologiczne. Podczas badań MRI ciśnienie krwi uczestników było stale monitorowane za pomocą mankietu na palec przez siedem minut. Następnie naukowcy przeanalizowali, jak drobne wahania były powiązane ze strukturą mózgu i biomarkerami krwi a neurodegeneracją.

Badania MRI wykazały, że uczestnicy z wysokim poziomem ARV i wysokim ASI, co wskazuje na niestabilne ciśnienie i sztywność tętnic, mieli mniejszą objętość hipokampa i kory śródwęchowej. Te dwa obszary mózgu są kluczowe dla uczenia się i pamięci i są jednymi z pierwszych, jakie uszkadza choroba Alzheimera. Badania krwi wykazały, że te same osoby miały wyższy poziom neurofilamentów lekkich (NfL), markera krwi, którego poziom wzrasta, gdy komórki nerwowe są uszkodzone.

Wyniki te pozostały istotne nawet po uwzględnieniu wieku, płci i średniego ciśnienia krwi uczestników, co sugeruje, że kluczowym czynnikiem ryzyka mogą być same wahania, a nie tylko ogólne ciśnienie.

Ponadto zmiany w mózgu były bardziej widoczne po lewej stronie, co jest zgodne z wcześniejszymi badaniami, które wykazały, że lewa półkula może być bardziej podatna na stres naczyniowy i choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera.

Dzięki zrozumieniu, w jaki sposób zmiany sercowo-naczyniowe przyczyniają się do pogorszenia funkcji poznawczych, być może uda się opracować nowe strategie zapobiegania. - Tradycyjnie koncentrowaliśmy się na obniżaniu średnich wartości ciśnienia krwi - powiedział Trevor Lohman, adiunkt neurologii i geriatrii na Uniwersytecie Południowej Kalifornii oraz pierwszy autor badania. - Jednak to badanie sugeruje, że powinniśmy również zwracać uwagę na to, jak stabilne jest ciśnienie krwi w danej chwili. Zmniejszenie tych wahań może pomóc chronić mózg, nawet u osób, których średnie odczyty wyglądają dobrze - zaznaczył.

Przyszłe badania sprawdzą, czy interwencje stabilizujące ciśnienie krwi, takie jak odpowiednio dostosowane godziny przyjmowania leków, ćwiczenia fizyczne lub redukcja stresu, mogą spowolnić starzenie się mózgu i zmniejszyć ryzyko demencji.

- Nasze wyniki podkreślają, jak ściśle powiązane są serce i mózg - zaznaczył Lohman. - Utrzymanie stałego, prawidłowego przepływu krwi może być jednym z najlepszych sposobów wspierania zdrowia mózgu w miarę starzenia się - podkreślił. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ bar/