NIK: nadzór wojewodów nad prowadzeniem Ewidencji Gruntów i Budynków - nieskuteczny

Według NIK, wojewodowie nie planowali i nie realizowali własnych kontroli ewidencji prowadzonej przez powiaty, choć przekazywali starostom milionowe dotacje na modernizację rejestru; nie kontrolowali także działalności przedsiębiorców prowadzących prace geodezyjne.

Najwyższa Izba Kontroli przekazała we wtorek, że zbadała nadzór wojewodów nad prowadzeniem Ewidencji Gruntów i Budynków. Zdaniem NIK, nadzór nie był w pełni skuteczny i nie przyczynił się do zakończenia prac nad cyfryzacją i modernizacją rejestru, prowadzonych od ponad 20 lat.

"W kontrolowanych urzędach wojewódzkich w różny sposób ustalano zapotrzebowanie oraz wysokości kwot dotacji przyznawanych powiatom, co utrudniało wojewodom identyfikowanie kluczowych barier i problemów w realizacji zadań z obszaru EGiB. W konsekwencji jednostki otrzymywały środki finansowe, które nie umożliwiały skutecznej realizacji tych zadań. Minister odpowiedzialny za planowanie przestrzenne ignorował informacje o niedostatecznym finansowaniu i nieskutecznej realizacji zadań. Dopiero od 2024 r. wymagał objęcia szczególnym nadzorem procesów cyfryzacji i modernizacji EGiB" - podała NIK.

NIK podkreśliła, że Główny Geodeta Kraju (GGK) nie dysponował aktualnymi informacjami o skuteczności sprawowania nadzoru nad prowadzeniem EGiB przez jednostki samorządu terytorialnego. W konsekwencji nie posiadał informacji o liczbie powiatów, w których baza danych EGiB wymaga modernizacji.

Jak przekazała Izba, GGK nie prowadził w ogóle monitoringu dostosowania prowadzonych przez starostów baz danych EGiB do obowiązujących standardów określonych w rozporządzeniu. Od 27 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2024 r. nie prowadził tego monitoringu w sposób cykliczny, jedynie dwukrotnie zwracając się do powiatów o wypełnienie ankiet dotyczących zgodności prowadzonych baz danych.

W raporcie NIK podkreślono, że Minister Rozwoju i Technologii, pomimo posiadanych od 2019 r. informacji o niewystarczającym finansowaniu zadań związanych z EGiB, nie podejmował inicjatyw i nie współdziałał z Ministrem Finansów, Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz wojewodami w celu zwiększenia finansowania realizacji tych zadań. "Miało to istotny wpływ na powstanie opóźnień w procesie cyfryzacji i modernizacji EGiB. Minister Rozwoju i Technologii nie podejmował się realizacji swoich obowiązków ustawowych, a tym samym nie działał na rzecz zapewnienia pełnej interoperacyjności i kompletności danych EGiB" - podkreśliła NIK.

NIK wnioskuje do Ministra Finansów i Gospodarki m.in o zintensyfikowanie prac nad projektem programu rządowego w zakresie cyfryzacji i modernizacji EGiB, w celu jak najszybszego przekazania Radzie Ministrów dokumentu, stanowiącego wyraz realizacji polityki rządu w obszarze tej ewidencji, określającego zakres niezbędnych do podjęcia działań w tym obszarze oraz źródła ich finansowania.

Izba chce też, aby minister ustalił - we współpracy z Ministrem Cyfryzacji - niezbędne koszty realizacji zadania zleconego z zakresu administracji rządowej w obszarze EGiB.

NIK zawnioskował też do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o ujednolicenie w skali kraju zasad podpisywania dokumentów kontrolnych wojewódzkich inspekcji geodezyjnych i kartograficznych (WINGiK), przy uwzględnieniu ustawowego upoważnienia WINGiK do działania w imieniu wojewody jako organu kontroli geodezyjnej i kartograficznej państwa.

Izba wnioskuje też do Głównego Geodety Kraju o podjęcie działań w celu pozyskiwania aktualnych i kompletnych informacji o stanie cyfryzacji i modernizacji EGiB, w tym o pozostałym do zrealizowania zakresie zadań w ramach tej ewidencji.

Izba wnioskuje też do wojewodów o zapewnienie pełnej realizacji zadań kontrolnych w zakresie przewidzianym w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, m.in. poprzez wzmocnienie kadrowe wojewódzkich inspekcji geodezyjnych i kartograficznych oraz sprawowanie skutecznego nadzoru i kontroli zarządczej działalności WINGiK.

Ewidencja Gruntów i Budynków (EGiB) to wielozadaniowy rejestr nieruchomości zawierający dane o powierzchni działek, domów i mieszkań oraz właścicielach i podmiotach władających nieruchomością. NIK podkreśliła, że powinien być przede wszystkim wiarygodnym narzędziem obrotu nieruchomościami, zwiększającym bezpieczeństwo obrotu, a tym samym atrakcyjność inwestowania. EGiB jest także podstawowym źródłem danych dla administracji publicznej, przedsiębiorców, obywateli, sądów czy notariuszy. (PAP)

fos/ mrr/