NSA: samorządy mogą korzystać z pomocy doradców w prowadzonych sprawach podatkowych

W wyroku z 3 września 2025 r. NSA orzekł, że przygotowywanie projektów dokumentów, doradztwo prawne i sporządzanie analiz dla samorządowych organów podatkowych nie narusza przepisów postępowania podatkowego i nie może skutkować uchyleniem decyzji wydanej przez organ korzystający z takiego wsparcia.

„To ważna wiadomość dla samorządów, które posiłkują się doradztwem w trudnych merytorycznie sporach. Każda ze stron ma prawo do obsługi prawnej na najwyższym poziomie” – skomentował w mediach społecznościowych wiceminister finansów Jarosław Neneman.

Zdaniem adw. Justyny Jabłonki z Kancelarii Wyrzykowscy dla samorządów wyrok ten jest ważnym potwierdzeniem, że korzystanie z zewnętrznej pomocy prawnej w wydawaniu decyzji podatkowych jest zgodne z prawem i nie narusza zasady samodzielności organu.

"WSA jasno wskazał, że to wójt, burmistrz czy prezydent miasta pozostaje autorem i jest w pełni odpowiedzialny za decyzję, nawet jeśli jej uzasadnienie było konsultowane lub przygotowane przez kancelarię prawną. Jednocześnie wyrok podkreśla, że ostateczna kontrola i odpowiedzialność za treść decyzji zawsze spoczywa na organie, który ją wydaje. Niemniej jednak, mimo że uzasadnienie wyroku WSA daje wgląd w argumentację, ostateczne potwierdzenie tego stanowiska przyniesie dopiero publikacja pełnego uzasadnienia wyroku NSA” - wskazała adw. Jabłonka.

W rozpoznawanej sprawie spółka wystąpiła do wójta gminy o zwrot nadpłaty w podatku od nieruchomości za 2016 r. W reakcji na odmowę gminnych organów podatkowych spółka wniosła skargę do sądu administracyjnego przekonując, że decyzja organu pierwszej instancji jest pismem, które nie zawiera rozstrzygnięcia organu podatkowego, tj. nie zawiera rozstrzygnięcia, którego autorem byłby organ podatkowy. Taki wniosek skarżąca spółka uzasadniła powołując się na fakt korzystania przez wójta gminy z pomocy prawnej zewnętrznej kancelarii, z którą organ łączyła umowa o świadczenie pomocy prawnej.

WSA w Poznaniu w wyroku z 16 listopada 2023 r. nie uwzględnił tego zarzutu wyjaśniając, że decyzja organu pierwszej instancji (wójta gminy) została wydana przez właściwy organ podatkowy, w zakresie żądań zawartych we wniosku podatnika o zwrot nadpłaty. Nie ma w tej sprawie żadnych wątpliwości co do tego, że decyzja ta pochodzi od organu podatkowego, a nie od innego podmiotu. 

Jak wskazano w uzasadnieniu, bez znaczenia dla oceny tej okoliczności jest przywołany przez skarżącą fakt korzystania przez organ z pomocy kancelarii prawnej. W ocenie sądu pierwszej instancji, nawet w sytuacji, w której w ramach udzielonej organowi pomocy prawnej przygotowany został projekt uzasadnienia decyzji, to i tak przyjąć należy, że wydał ją organ podatkowy. Nie ma w tej sprawie innego „autora” decyzji, jak twierdzi skarżąca. 

Ostatecznie NSA podzielił w tym zakresie stanowisko sądu pierwszej instancji. 

mp/