Nie tylko kaucja i ROP, czyli jakie zmiany w odpadach szykuje MKiŚ

Planowane zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach były jednym z tematów debaty Serwisu Samorządowego PAP poprzedzającej tegoroczną galę konkursu Innowacyjny Samorząd.

Maciej Białek, zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami MKiŚ potwierdził, że oprócz przygotowań do wdrożenia systemu kaucyjnego oraz prac nad projektem ustawy dotyczącym rozszerzonej odpowiedzialności producenta resort pracuje także nad nowelizacją tzw. ustawy czystościowej. Zaznaczył jednak, że przygotowywane zmiany „nie będą dużą rewolucją”

„Mówimy raczej o kilkunastu punktowych zmianach, które są odpowiedzią na to co jest nam zgłaszane” – zaznaczył Białek. 

Dyrektor poinformował, że wśród rozważanych zmian jest m.in. umożliwienie PSZOK-om przyjmowanie odpadów innych niż komunalne w sytuacji, w której uznają to za pożądane. 

„Mówimy także o kwestii tzw. deklaracji śmieciowych i umożliwieniu ich lepszej weryfikacji przy wykorzystaniu innych danych posiadanych przez samorząd, ale w sposób, który nie narusza danych osobowych” – powiedział Białek. 

Dodał, że rozważane jest też wprowadzenie systemu „pay as you throw” („płać, ile wyrzucasz” – red.). 

„Zakładamy pewien krok w kierunku tego, żeby masa wytworzonych odpadów mogła być jednym z czynników przy naliczaniu wysokości opłaty za odpady. Oczywiście jeśli gmina uzna to za pożądane” – wskazał przedstawiciel MKiŚ. 

Białek dodał, że analizowana jest też kwestia unieważniania uchwał śmieciowych gmin. Jak wyjaśnił, chodzi o systemowe uregulowanie sytuacji kiedy po kilku miesiącach obowiązywania takiego aktu sąd stwierdzi jego nieważność. Jak zauważył, tego typu sytuacje powodują problemy ponieważ do chwili unieważnienia odpady były wywożone, a opłata za śmieci pobierana. „Żeby nie zdawać się na orzecznictwo, wypadałoby napisać czarno na białym co się dzieje w takich sytuacjach” – wyjaśnił dyrektor. 

Resort nie wyklucza też zmian w przepisach regulujących sankcje za niedopełnienie obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Obecnie jeżeli właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny, podlega opłacie podwyższonej za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata podwyższona określana jest uchwałą rady gminy w wysokości nie niższej niż dwukrotna i nie wyższej niż czterokrotna wysokość stawki za odpady zbierane w sposób selektywny.

„Mamy sygnały, że może taka twarda ścieżka postępowania nie zawsze jest optymalna. Być może system kartkowy jest lepszym rozwiązaniem. Chcemy tu dać gminom pewną elastyczność, aby same wybrały sposób w jaki osiągną efekt, który na nie nakładamy” – tłumaczył Białek.

Zdaniem Leszka Świętalskiego ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wymaga gruntownej zmiany. 

„Z chwilą pełnej implementacji dyrektywy SUP, wdrożeniu ROP i kaucji, my się będziemy opowiadać za tym żeby zrekapitulować ustawę o utrzymaniu czystości i porządku, żeby na nowo zdefiniować problemy i przywrócić na właściwe tory system realizacji zadania własnego jakim jest system gospodarowania odpadami komunalnymi. Nie może być tak że zadanie własne dziś jest regulowane w ponad 95 proc. ustawą, rozporządzeniami i orzeczeniami sądowymi. Chcielibyśmy żeby były jasno i wyraźnie określone zadania, a gmina powinna mieć swobodę w dobieraniu narzędzi celem osiągnięcia nakładanych na nie obowiązków” – podkreślił Świętalski.

W lipcu 2013 roku, po wielu latach przygotowań, weszła w życie znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która zmieniła sposób gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce, przekazując obowiązki związane z tym zadaniem do gmin. Od tego czasu ustawa była jeszcze wielokrotnie nowelizowana co zdaniem samorządowców i niektórych ekspertów spowodowało, że stała się nieczytelna i konieczne jest napisanie jej od nowa. 

mp/