Godziny nadliczbowe czy ponadwymiarowe PIP wyjaśnia jak je rozróżniać

PIP wskazała, że w prawie pracy istnieje wyraźne rozróżnienie między godzinami nadliczbowymi a godzinami ponadwymiarowymi, co przekłada się m.in. na sposób wynagradzania pracowników. 

„Godziny nadliczbowe i ponadwymiarowe różnią się zakresem zastosowania oraz wynagrodzeniem. Nadgodziny występują, gdy dochodzi do przekroczenia kodeksowych norm czasu pracy, a godziny ponadwymiarowe dotyczą pracowników niepełnoetatowych oraz nauczycieli” – wyjaśniła PIP.

Jak wskazała Inspekcja w przypadku nauczycieli godziny ponadwymiarowe wynikają z art. 35 Karty Nauczyciela i dotyczą godzin przekraczających tygodniowy wymiar zajęć określony w planie organizacyjnym szkoły, czyli tzw. „pensum”. Nauczyciel, który realizuje zajęcia w godzinach ponadwymiarowych ma prawo do wynagrodzenia za ten czas wyliczonego według obowiązującej go stawki godzinowej.

„Godziny ponadwymiarowe pracowników zatrudnionych na niepełny etat – pojawiają się, gdy pracownik pracuje powyżej ustalonego w umowie wymiaru godzin, ale nie przekracza norm kodeksowych (8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo). Za każdą godzinę ponadwymiarową pracownik otrzymuje normalne wynagrodzenie, a dodatek za nadgodziny przysługuje dopiero po przekroczeniu normy dobowej lub tygodniowej” – wyjaśniła PIP.

Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe dla pracowników zatrudnionych na niepełny etat wynosi tyle samo co za godziny podstawowe. Pracodawca ma natomiast obowiązek ustalić z pracownikiem w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar. Przekroczenie tego wymiaru będzie uprawniało pracownika do wynagrodzenia jak za godziny nadliczbowe.

Jak wskazała PIP, godziny nadliczbowe to czas pracy przekraczający normy określone w przepisach Kodeksu pracy lub w indywidualnej umowie o pracę. Zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy, nadgodziny mogą wynikać ze szczególnych potrzeb pracodawcy, konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia, zdrowia lub mienia lub konieczności usunięcia awarii.

„Limit godzin nadliczbowych wynosi 150 godzin rocznie dla jednego pracownika, chyba że w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym ustalono inny limit. Całkowity czas pracy (łącznie z nadgodzinami) nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym” – przypomniała PIP.

Pracownik za pracę w godzinach nadliczbowych ma prawo do wynagrodzenia oraz dodatku. W przypadku nadgodzin przypadających w porze nocnej, w niedziele i święta oraz dni wolne wynikające z harmonogramu pracy wysokość dodatku wynosi 100 proc. wynagrodzenia. Za nadgodziny przypadające w każdym innym dniu przysługuje dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia

Zgodnie z art. 151¹, 151², 151³ Kodeksu pracy pracownik zamiast dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych może otrzymać czas wolny w wymiarze przewidzianym przepisami.

mr/