UOKiK: niskie ceny płodów rolnych to nie wynik zmowy, ale obiektywnych czynników gospodarczych

Na początku października minister rolnictwa Stefan Krajewski informował, że zwrócił się do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o sprawdzenie, czy nie dochodzi do zmowy cenowej na rynkach rolnych w związku z niskimi cenami skupu płodów rolnych.

Obecna sytuacja związana z cenami skupu produktów rolnych nie jest wynikiem praktyk ograniczających konkurencję, ale obiektywnych czynników gospodarczych, w tym niezwykle niekorzystnych dla rolników zjawisk utrwalających się od lat - wynika z analizy rynku rolno-spożywczego prowadzonej przez UOKiK.

UOKiK zapytany przez PAP, czy prezes Urzędu nadał bieg sprawie, potwierdził, że pismo od ministra rolnictwa wpłynęło. Wyjaśniono, iż "miało ono niezwykle ogólny charakter, mocno oderwany od danych znanych ministerstwu. Minister poprosił o »podjęcie stosownych działań mających na celu zbadanie, czy zachowania rynkowe przedsiębiorców prowadzących obrót artykułami rolno-spożywczymi na tych rynkach nie naruszają zasad konkurencji«. W zawiadomieniu nie przedstawił jednak informacji, o jakie niedozwolone praktyki miałoby chodzić oraz jakichkolwiek dowodów na ich istnienie; a jedynie zwrócono uwagę na duże rozpiętości cen towarów na niesprecyzowanych geograficznie i produktowo rynkach owoców i warzyw, a także na rynku mleka" - poinformował PAP Urząd.

W odpowiedzi wysłanej do MRiRW 13 października prezes UOKiK przypomniał, że na bieżąco prowadzi analizy rynku rolno-spożywczego, z których wynika, że obecna sytuacja związana z cenami skupu produktów rolnych nie jest wynikiem praktyk ograniczających konkurencję, ale obiektywnych czynników gospodarczych, w tym niezwykle niekorzystnych dla rolników zjawisk utrwalających się od lat.

"Są one znane resortowi rolnictwa i powinny być przedmiotem interwencji ministerstwa oraz podległych mu instytucji, w szczególności działań wyprzedzających" - wskazał Urząd. Są to przede wszystkim: znaczący import produktów rolnych do Polski, wysoka podaż produkcji krajowej, długoterminowo niekorzystna dla rolników struktura rynku (znaczący udział sieci handlowych w sprzedaży detalicznej i koncentracja rynku po stronie przetwórstwa przy znaczącym rozdrobnieniu producentów rolnych i braku skutecznych mechanizmów integracji rolników), niewystarczające nakłady na lokalne przetwórstwo, magazynowanie i wsparcie sprzedaży produkcji rolnej (w tym eksport), brak skutecznych działań powołanych do tego instytucji, w tym poprzez kontrolę jakości importu płodów rolnych i produktów przetworzonych, w tym mrożonych" - wyliczał UOKiK.

W piśmie do ministerstwa rolnictwa, szef UOKiK Tomasz Chróstny przypomniał swoją aktywność na rynku rolno-spożywczym, w ramach posiadanych kompetencji, czyli w przypadkach nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez dużych graczy wobec mniejszych kontrahentów oraz zmów rynkowych. Podkreślił, że UOKiK nie może interweniować bezpośrednio w poziom ustalanych przez przedsiębiorców cen.

Działaniem UOKiK są przeprowadzone w sierpniu 2025 r. kontrole u przetwórców owoców i przedsiębiorców zajmujących się ich skupem, a także będące ich skutkiem postępowanie antymonopolowe, w ramach którego postawiono zarzuty podmiotom zmawiającym się co do cen skupu owoców. Kolejny przykład przywołany przez Urząd to przeprowadzone w 2023 r. szerokie postępowanie wyjaśniające względem podmiotów skupujących owoce miękkie, mające ustalić, czy wobec dostawców owoców, w tym w szczególności malin, są stosowane praktyki nieuczciwie wykorzystujące przewagę kontraktową.

W ostatnich dniach UOKiK zaś postawił spółkom Bunge Polska i Procam Polska zarzuty nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej wobec rolników. Według UOKiK firmy przerzucały na dostawców ryzyko związane z tzw. siłą wyższą - m.in. suszami, przymrozkami czy gradobiciami.

W piśmie do ministra Krajewskiego, prezes UOKiK wyraził również "otwartość do spotkania z ministrem w celu omówienia istotnych problemów na rynku rolno-spożywczym i podkreślił, że UOKiK jest gotów, aby wiedzą i doświadczeniem wspierać ministerstwo w wypracowywaniu rozwiązań korzystnych dla producentów rolnych, konsumentów oraz polskiej gospodarki. Wskazał jednocześnie, iż obecnie niezbędne jest po stronie resortu pilne wsparcie finansowe rolników, adekwatne do trudnego położenia, w którym się oni znaleźli" - poinformował PAP Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Minister Krajewski zapytany przez PAP o reakcję Urzędu na swoje pismo, przekazał, że otrzymał odpowiedź, że jego pytanie jest "zbyt ogólne". - Będziemy doszczegóławiać te pytania, ja też nie jestem od tego, żeby wskazywać im konkretne miejsca, konkretne nazwy, bo skoro mają instytucję, to ono powinni sprawdzić czy do tego nie dochodzi i w których miejscach - powiedział szef resortu rolnictwa.

Anna Wysoczańska (PAP)

awy/ malk/ mow/