Tisz – Festiwal Żydowskiego Jedzenia w Muzeum POLIN

Tisz w języku jidysz oznacza stół. To w tradycji żydowskiej symbol radosnego czasu spędzanego na jedzeniu, piciu, śpiewaniu i rozmowach przy wspólnym stole.

Kuchnia żydowska, kuchnia łemkowska, kaszubska, kuchnia atarów to niektóre tematy Festiwalu Żydowskiego Jedzenia organizowanego przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, który odbędzie się od 22 do 26 września 2021 pod hasłem "Sąsiedzi".

"W tym roku organizujemy czwartą edycję TISZ Festiwalu Żydowskiego Jedzenia, tym razem pod hasłem +Sąsiedzi+. Jako sąsiadów rozumiemy zarówno osoby mieszkające bardzo blisko nas, ale także te w naszym dalszym sąsiedztwie. Będziemy zastanawiali się nad naszymi sąsiadami, którzy mają trochę inne pochodzenie, inną tradycję i oczywiście też trochę inną kuchnię" - zaznaczyła w wypowiedzi dla PAP Magdalena Maślak, pomysłodawczyni i koordynatorka TISZ Festiwalu Żydowskiego Jedzenia.

"Do naszego programu zaprosiliśmy zarówno ekspertów od kuchni żydowskiej, jak i przedstawicieli mniejszości etnicznych, językowych oraz migrantów, aby móc z nimi porozmawiać o ich kuchni" - wyjaśnia koordynatorka programu.

Drugim wątkiem festiwalu jest wątek ekologiczny. "Chcemy zastanowić się nad tym, jak w naszym najbliższym sąsiedztwie, podczas dokonywania samodzielnych wyborów jedzeniowych, możemy starać się być świadomi ekologicznie i wybierać to, co jest dobre dla ekologii" - zauważa Maślak.

W tym roku motywem przewodnim Festiwalu - jak zaznaczają organizatorzy wydarzenia - będą relacje z sąsiadami: tymi najbliższymi, za ścianą czy po drugiej stronie ulicy, ale też tymi dalszymi.

W programie: spotkania stacjonarne i online, spacery, wykłady i rozmowy o herbacie. Tradycyjnie TISZ Festiwal odbywa się w trakcie radosnego, żydowskiego święta Sukkot. Przychód z jednego ze spotkań wesprze Fundację Ocalenie, która pomaga uchodźcom, imigrantom i cudzoziemcom.

Do udziału w festiwalu Muzeum POLIN zaprasza zarówno ekspertów od kuchni żydowskiej, jak i przedstawicieli mniejszości etnicznych i językowych oraz migrantów. Szykują się wspólne rozmowy o jedzeniu żydowskim w perspektywie lokalnej wymiany.

Na pięć dni Muzeum POLIN przygotowało spotkania online z przedstawicielami sąsiedzkich mniejszości, a także spacery kulinarne po Warszawie, zarówno tej dawnej żydowskiej, jak i współczesnej, w której nadal mieszają się różne języki, smaki i zapachy.

W cyklu "Sąsiedzi": poznaj tych, co najbliżej każdego dnia TISZ Festiwalu Żydowskiego Jedzenia będzie można zwrócić uwagę na swoich sąsiadów, tych nowych i tych, którzy są obok od wielu lat, i zapoznać się z ich kuchnią. Będzie również czas, by przyjrzeć się, jak bliskie są związki między kuchniami sąsiedzkimi, w tym także daniami żydowskimi i polskimi.

Jako pierwsza prezentowana będzie kuchnia łemkowska. Podczas pokazu kulinarnego w środę wieczorem Sylwia i Albert Pachowie z agroturystyki Malowane Wierchy zaprezentują śniadaniowy hit, prołziaki zwane też adzymkami.

W czwartek spotkanie z Kaszubami. O kuchni regionalnej opowie Marzena Usarek, założycielka Muzeum Baśni Kaszubskiej, któremu patronuje Borowa Ciotka - postać z miejscowych legend.

Festiwalowy piątek to szansa na poznanie bliżej kuchni tatarskiej. Uczestnicy przekonają się, czy kuchnia tatarska ma wspólne związki z innymi kuchniami sąsiadów, w tym z kuchnią żydowską. Będzie można też zobaczyć, jak przygotować jedno z dań polskich Tatarów: kułduny a o wszystkim opowie Lilla Świerblewska, właścicielką restauracji HALVA.

W sobotę kulinarna podróż do Amsterdamu. Szykują się opowieści o żydowskim jedzeniu oraz o jego związkach z kuchnią niderlandzką, w tym ze słynnym ciastkiem o nazwie "bolus" oraz odwiedziny w koszernej kawiarni w Żydowskim Muzeum Historycznym.

Na niedzielny finał - kulinarny spacer po "małym Wietnamie" w Warszawie i spacer po targowisku przy ul. Bakalarskiej. To miejsce pracy i życia wielu osób ze stołecznej wietnamskiej społeczności. Barbara Starecka, dziennikarka, znana w sieci jako Nakarmiona Starecka, i restauratorka Linh Nguyen od rana pokażą uczestnikom najwspanialsze azjatyckie zapachy i smaki - od wietnamskiej pyzy po sok z trzciny cukrowej. Środowe, czwartkowe, piątkowe i sobotnie spotkania w cyklu "Sąsiedzi" dostępne będą na kanale Muzeum POLIN na Facebooku i YouTube; spacer niedzielny odbędzie się stacjonarnie. Ponadto w ramach Festiwalu TISZ POLIN zaprasza na "Spacery pełne smaków".

Na otwarcie, w środę, 22 września, festiwal zawita do Fortecy Kręglickich, gdzie na wielu stoiskach kupić można żydowskie jedzenie po polsku lub polskie po żydowsku.

Gefilte fisz i składniki na cymes w targowym gąszczu pomoże znaleźć przewodnik Muzeum POLIN, który zaproponuje kulinarne spacery między stoiskami. Początek spotkania "W poszukiwaniu żydowskiego jedzenia" o 10.

W niedzielę, 26 września, o 13 - tej spacer "Tu kupisz i zjesz wszystko", podczas którego uczestnicy podążą śladem nieistniejących już jatek, bazarów, sklepów, żeby sprawdzić, gdzie przed wojną można było kupić najlepsze warzywa, kasze i mięso.

TISZ Festiwal to również rozmaite warsztaty, np. dzielenie się wiedzą o tym, wiedzą o tym, jak uprawiać warzywa i kwiaty w mieście lub jak upleść chałkę. Program TISZ Festiwalu Żydowskiego Jedzenia na stronie https://polin.pl/pl/tisz2021 (PAP)

autorka: Anna Bernat

abe/ dki/